آکادمی و موسسه علمی پژوهشی ابن سینا

خلاصه:

لازمه دستیابی انسان به سعادت و خوشبختی دنیوی و اخروی، برخورداری انسان از بهداشت روانی  می باشد، تا انسان را که همیشه بدنبال خوشبختی بوده، از طریق رشد شخصیت و ارتقاء به مدارج کمال انسانی، یاری رساند. بدین منظور در قرآن و روایات معصومان(ع) دستورات و راهنمایی های لازم جهت تأمین بهداشت روانی و جلوگیری از بیماری های روحی و روانی در انسان، آمده است.
در انجام پایان نامه بهداشت روان  حاضر به روش کتابخانه ای و توصیفی و با استناد به آیات قرآن و روایات سعی گردید با مراجعه با منابع دینی و پژوهش های صورت گرفته به بررسی بهداشت روانی در آیات قرآن و روایات بپردازد و در پایان راهکارهای برای ارتقاء و بهبود بهداشت روانی کارکنان ناجا ارائه و پیشنهاد نماید.
در انجام پایان نامه بهداشت روان حاضر در فصل یک به کلیات تحقیق، شامل بیان مسئله، اهمّیت و ضرورت تحقیق، اهداف تحقیق، سؤالات تحقیق، کاربرد تحقیق و توضیح اصطلاحات و مفاهیم پرداخته شد.
در فصل دوّم مبانی نظری و پژوهشی پرداخته است. از دیدگاه اسلام که به بعد معنوی علاوه بر بعد جسمی، روحی و روانی توجّه دارد، معیار سلامت روانی، رشد و تکامل انسانی می باشد که در تجلی صفات و سجایای اخلاقی و تزکیه از رذائل اخلاقی در وجود انسان نمود و مستقر می گردد. پیشگیری از بیماری های نفسانی یا همان بیماری های روانی؛ ایجاد زمینه برای رشد و شکوفایی استعدادهای فطری؛ تقویت بعد اخلاقی در انسان؛ اصلاح و درمان بیماری های روانی؛ رشد و تعالی معنوی از اهداف بهداشت روانی در اسلام می باشند. قرآن کریم شرط رستگاری اخروی و فلسفه ایمان را بهداشت روانی و رشد عقلانی و عاطفی معرفی می کند و بسیاری از دستورات الهی دارای فلسفه بهداشت روانی است. شفا بخشی قرآن موجب پاکسازی درونی مؤمنان از بیماری های اعتقادی و اخلاقی می باشد.
فصل سوّم تحقیق به بیماری های روحی و روانی از منظر قرآن و روایات پرداخته است. مفهوم بیماری روانی در قرآن و روایات مترادف بیماری دل یا قلب می باشد. در واقعه هرگونه انحراف از فطرت انسانی که ذاتاً کمال جو می باشد، بعنوان بیماری روحی و روانی تلقی می گردد که به مهمترین آنها شامل کفر و نفاق بعنوان بیماری های اعتقادی؛ قساوت قلب، تکبّر، حسد، خشم، شکاکیت و طمع بعنوان بیماری های فردی؛ سوء ظن، دشمنی، عیب جوئی، ظلم و بی عدالتی و تجسس بعنوان بیماری های اجتماعی پرداخته شد. انسان در طول زندگی با عوامل تهدید کننده بهداشت روانی مانند فشار روانی(استرس)، محرومیت و ناکامی، اضطراب و نگرانی، افسردگی و گناه روبرو می باشد که با ایمان توحیدی و جهان بین الهی و عمل به تعالیم اسلامی می تواند خود را از آسیب های آنها محفوظ دارد.
در فصل چهارم معیارهای بهداشت روانی و شخصیت سالم از منظر قرآن و روایات مورد بررسی قرار گرفته است. از این منظر معیار های بهداشت روان در برگیرنده این موارد می باشد: رشد و تکامل عقلانی و معنوی؛ اعتدال در برآوردن نیازهای جسمی و روحی؛ همنوایی و سازگاری سازنده در آداب و رسوم؛ احساس آرامش و امنیت و شناخت خود بدین معنا که از خالق، خلقت و هدف خلقت آگاه بوده و توجّه به رابطه خود با خود و خدا و دیگران داشته باشد. برابر آیات و روایات متعدد ویژگی های شخصیت سالم که در برگیرنده ویژگی های شناختی، ویژگی های عاطفی و ویژگی های رفتاری شخصیت سالم است، به تفصیل پرداخته شد.
فصل پنجم نیز به راهکارهای تأمین کننده بهداشت روانی شامل:1-راهکارهای معرفتی مانند: ایمان به خدا، توکّل، رضا و تسلیم، امید، اعتقاد به معاد و...2-راهکارهای رفتاری: یاد خدا، تقوا، نماز، صبر و... 3-راهکارهای عاطفی: ازدواج و خانواده، انس با قرآن و...4-راهکارهای اجتماعی:حسن خلق، محبّت و مدارا با دیگران، عفو، حسن ظن و... 5- تأمین نیاز های زیستی (تغذیه، نیاز جنسی و خواب) پرداخته شد. بطور فشرده می توان ایمان و عمل صالح را موجب تأمین حقیقی بهداشت روانی انسان دانست. در پایان این بخش با توجّه به موضوع تحقیق راهکارهای کاربردی برای ارتقاء بهداشت روانی کارکنان ناجا که بعلّت اقتضائات شغلی در معرض عوامل مخل بهداشت روانی می باشند در حوزه فردی و سازمانی شامل راهکارهای ارتقاء:ایمان، عزّت نفس، ارتباط مثبت با دیگران، خود شکوفایی، جلوگیری از استرس، ارتقاء بهداشت روان محیط کار و تأمین نیازهای زیستی کارکنان ناجا پرداخته شد.

6-2- نتیجه گیری: 
با توجّه به تعالیم اسلام می توان نتیجه گرفت که اسلام بعنوان کامل ترین دین الهی با نگاه به حقیقت وجودی انسان، برای رساندن او را به سعادت دنیوی و اخروی به تمام ابعاد وجودی آدمی(جسمی، روانی ، اجتماعی و معنوی) توجّه دارد تا از این طریق انسان، بتواند با تأمین بهداشت روحی و روانی خود به این موفقیت بزرگ نائل گردد.
رسیدن به کمال و قرب الهی، تنها برای افرادی ممکن خواهد بود که در طول زندگی خود توانسته باشند به سلامت و بهداشت روانی دست یافته و در جهت دینی آن را ارتقاء و به شکوفایی رسانده باشند، تا خدای خود را با قلب سلیم ملاقات نمایند. « يَوْمَ لا يَنْفَعُ مالٌ وَ لا بَنُونَ* إِلاَّ مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَليمٍ » (شعراء،89-88). برای دست یابی به قلب سلیم یا همان سلامت روان نیز قرآن کریم و روایات دینی راهکارهای سازنده ای را ارائه نموده اند که بطور فشرده می توانیم آنها را ایمان و عمل صالح بنامیم « إِنَّ الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَيَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمنُ وُدًّا »(مریم،86) که در این تحقیق به مهمترین آنها در کنار عمده ترین عوامل مخل بهداشت روانی تحت عنوان بیماری های روحی و روانی پرداخته شد، زیرا لازمه ایمان و عمل صالح برای دست یابی به بهداشت روانی آن است که که با پرهیز از معصیت و رذائل اخلاقی از هرگونه آلودگی و ستم حفظ شده باشد. « الَّذينَ آمَنُوا وَ لَمْ يَلْبِسُوا إيمانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَ هُمْ مُهْتَدُونَ » (انعام،82)
برخورداری سازمان پلیس از نیروی انسانی کارا مهمترین پیش نیاز موفقیت سازمان می باشد و برای برخورداری از نیروی انسانی کارا تأمین سلامت و بهداشت روانی کارکنان از شروط اصلی به شمار    می آید. به همین منظور ارتقاء بهداشت روانی کارکنان ناجا از طریق راهکارهای فردی و سازمانی از اهمّیت و اولویت بالای برخوردار است.

6-3- پیشنهادها:
1-    پژوهش میدانی در خصوص بررسی وضعیت بهداشت روانی کارکنان در هریک از رده های ناجا بعمل آید.
2-    نقش برنامه ها و طرح های مذهبی، فرهنگی و آموزشی موجود در ناجا در بهداشت روانی کارکنان مورد بررسی قرار گیرد.
3-    تأثیر مشاغل پلیسی در جامعه اسلامی بر بهداشت روانی کارکنان پلیس جمهوری اسلامی ایران مورد بررسی قرار گیرد.
4-    عوامل مؤثر تهدیدکننده بهداشت روانی کارکنان در سطح ناجا مورد بررسی قرار گیرد.
5-    تأثیر بهداشت روانی کارکنان پلیس در دستیابی یا عدم دستیابی به اهداف سازمانی در هر یک از رده های ناجا به طور جداگانه مورد بررسی قرار گیرد.
6-    وضعیت محیط کاری بر بهداشت روانی کارکنان ناجا مورد بررسی قرار گیرد.
7-    نقش و تأثیر انواع خدمت در ناجا بر بهداشت روانی کارکنان مورد بررسی و مقایسه قرار گیرد. (خدمت صفی، ستادی، عملیاتی، شیفتی و اداری)
8-    بررسی وضعیت بهداشت روانی کارکنانی که وضعیت خدمتی آنان در کمسیونهای تخلفاتی ناجا مطرح گردیده است.

در صورت نیاز به مشاوره در زمینه انجام پایان نامه بهداشت روان با ما در ارتباط باشید.